Problemy metaboliczne u koni są coraz częstszym wyzwaniem dla właścicieli, hodowców i lekarzy weterynarii. Związane są zazwyczaj z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, hormonalnej, a także z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego i pokarmowego. Mogą prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak otyłość, insulinooporność i zwiększone ryzyko ochwatu.
Wielu właścicieli nie zdaje sobie sprawy, że nawet drobne błędy żywieniowe mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Ważną rolę odgrywa również stres, który wpływa na gospodarkę hormonalną i odporność organizmu. Dlatego codzienna obserwacja konia, kontrola masy ciała, jakości kopyt oraz zachowania może pomóc w uniknięciu poważniejszych powikłań.
1. Czym są problemy metaboliczne u koni?
Problemy metaboliczne to szeroka grupa schorzeń, które wpływają na sposób przetwarzania i wykorzystywania energii przez organizm konia. Do najczęściej diagnozowanych zaburzeń należą:
1.1. EMS (Equine Metabolic Syndrome)
- lokalna otyłość (więzadło karkowe, nasada ogona, nad łopatkami),
- insulinooporność, zwiększone ryzyko wystąpienia ochwatu,
- zaburzenia w gospodarce tłuszczowej, przewlekły stan zapalny,
- zmiany w funkcjonowaniu wątroby (odkładanie się tłuszczu, uszkodzenia komórek),
- główne przyczyny: nieodpowiednia dieta i zbyt mała ilość ruchu.
- choroba przysadki mózgowej, prowadząca do nadprodukcji kortyzolu,
- objawy: zwiększone pragnienie, częste oddawanie moczu, nadmierne owłosienie, pogorszenie jakości sierści, intensywna potliwość, wiotkość mięśni, obwisły brzuch, nierównomierne odkładanie tłuszczu (zwłaszcza wokół oczodołów),
- skutki: osłabienie odporności, większa podatność na infekcje, podwyższone stężenie glukozy we krwi.
1.3. Insulinooporność (IR)
- organizm nie reaguje prawidłowo na insulinę – hormon regulujący poziom cukru we krwi,
- skutki: hiperglikemia, nadmierna produkcja insuliny przez trzustkę, pogorszenie metabolizmu,
- objawy: otyłość, nierównomierne odkładanie tłuszczu, epizody ochwatu, ospałość, zmniejszona wydolność fizyczna.
2. Dieta dla koni z problemami metabolicznymi (IR, Cushing, EMS)
Odpowiednia dieta jest podstawowym narzędziem w leczeniu i profilaktyce problemów metabolicznych. Pozwala kontrolować poziom glukozy i insuliny, ograniczać stany zapalne, wspierać układ odpornościowy oraz utrzymywać prawidłową masę ciała.
2.1. Żywienie podstawowe
Siano
- wysokiej jakości, o niskiej zawartości węglowodanów niestrukturalnych (NSC poniżej 10–12%),
- moczyć w zimnej wodzie przez 1–2 godziny (redukcja NSC o 30–50%),
- przy długim moczeniu (8–16 h) uzupełniać utracone minerały (Ca, Na, K, Mg, P).
Pasze, których należy unikać
- zboża: owies, jęczmień, pszenica, kukurydza,
- melasa, przysmaki z cukrami prostymi (jabłka, kostki cukru),
- mieszanki z dodatkiem cukrów prostych,
- nadmiar pasz treściwych i wysokoskrobiowych.
Częstotliwość karmienia
- często, w małych porcjach (4–6 razy dziennie),
- unikać nagłych zmian w diecie – nowe pasze wprowadzać stopniowo.
Wypas na pastwisku
- możliwy tylko przy niskim NSC w trawie,
- unikać wypasu: wiosną (podczas zazielenienia), po suszach i ulewach, jesienią przy wahaniach temperatury,
- konie z nawracającym ochwatem mogą wymagać całkowitego zakazu wypasu.
3. Suplementy i dodatki funkcjonalne
3.1. Mikro- i makroelementy
- magnez – reguluje poziom insuliny, zmniejsza ryzyko ochwatu,
- chrom – poprawia metabolizm węglowodanów,
- cynk, miedź, selen, siarka, jod – kluczowe dla odporności, tarczycy, skóry i kopyt.
3.2. Witaminy
- witaminy z grupy B – metabolizm energetyczny, układ nerwowy,
- witamina C – antyoksydant, odporność,
- witamina E – antyoksydant, ważna przy PPID i suplementacji olejami,
- witamina A – wpływa na skórę, wzrok, odporność,
- biotyna, aminokwasy siarkowe – dla zdrowej sierści i kopyt.
3.3. Kwasy tłuszczowe
- Omega-3 (olej lniany) – działanie przeciwzapalne, poprawa jakości skóry, sierści, naczyń.
3.4. Dodatki paszowe
- drożdże browarnicze – trawienie, metabolizm, odporność, mikroflora jelit,
- probiotyki i prebiotyki – stabilizacja poziomu glukozy, lepsze wykorzystanie składników odżywczych,
- gotowe pasze granulowane o niskim NSC – szczególnie dla koni starszych lub słabszych.
4. Kontrola masy ciała i aktywność fizyczna
- regularna, umiarkowana aktywność fizyczna,
- dieta niskokaloryczna do czasu osiągnięcia prawidłowej masy ciała,
- monitorowanie kondycji i indywidualne dostosowanie dawki pokarmowej.
5. Kiedy warto sięgnąć po suplementy?
Suplementy nie zastąpią diety ani ruchu, ale mogą:
- wspierać kontrolę poziomu glukozy i insuliny,
- poprawić metabolizm tłuszczów i węglowodanów,
- wspomóc funkcjonowanie wątroby i trzustki,
- działać przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie,
- wspierać gospodarkę hormonalną,
- zapobiegać skutkom ochwatu.
6. Na co uważać przy suplementacji?
Przy wyborze suplementu należy unikać produktów zawierających:
- cukier, melasę, glukozę – nawet w małych ilościach mogą być szkodliwe,
- zboża i ich pochodne – np. otręby pszenne, jęczmienne,
- wysoką zawartość skrobi – niewskazana przy insulinooporności.
Problemy metaboliczne u koni to coraz częstsze schorzenia. Nieodpowiednia dieta, harmonogram żywienia czy brak ruchu mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dobór suplementu dla konia z zaburzeniami metabolicznymi wymaga indywidualnego podejścia, specjalistycznej wiedzy oraz współpracy z lekarzem weterynarii.
Odpowiednio dobrane dodatki mogą znacznie poprawić komfort życia zwierzęcia i zmniejszyć ryzyko powikłań, takich jak ochwat, otyłość czy insulinooporność. Ważna jest jednak ostrożność – zbyt wiele suplementów może obciążać wątrobę i zaburzać równowagę mikroelementów. Kluczem jest codzienna obserwacja konia, kontrola masy ciała i jakości kopyt oraz wczesne rozpoznanie objawów metabolicznych.
Sprawdź dostępne suplementy i wybierz najlepsze rozwiązanie dla Twojego konia!
BiotinMax 1000g
Wzmocnienie kopyt i poprawa jakości sierści u...
Beta - Glucan 600g
Intensywne pobudzenie układu odpornościowego....
VitaMax 2500g
Kompleks mineralno-witaminowy dla koni,...
Olej lniany dla koni -...
Olej lniany z pierwszego tłoczenia, tłoczony na...