Witaminy występują w tkankach w bardzo niskich stężeniach. Są to jednak substancje, które pełnią kluczowe funkcje fizjologiczne i dlatego są niezbędne dla organizmu. Witamina C należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jest jednym z głównych antyoksydantów pokarmowych, które zapobiegają uszkodzeniom komórek przez wolne rodniki. Kwas askorbinowy jest potrzebny w syntezie kolagenu i karnityny. Uczestniczy w procesach detoksykacji, reguluje funkcjonowanie układu odpornościowego i pobudza przyswajanie niektórych składników odżywczych, między innymi żelaza. W przeciwieństwie do ludzi, psy, koty i konie syntetyzują kwas askorbinowy, niemniej jego obecność w diecie jest bardzo pożądana. Zapotrzebowanie organizmu na kwas askorbinowy wzrasta pod wpływem czynników stresowych, dlatego jego podaż jest bardzo istotna w przypadku zwierząt, które często są narażone na sytuacje stresogenne, takie jak wystawy lub zawody.
Witamina C - zastosowanie w żywieniu koni
Kwas askorbinowy używany do produkcji dodatków żywieniowych to w zdecydowanej większości substancja syntetyczna, która jest wytwarzana w drodze syntezy chemicznej. Znacznie rzadziej można spotkać preparaty zawierające witaminę C pozyskiwaną ze źródeł naturalnych. Bardzo dużo witaminy C zawierają owoce dzikiej róży (Rosa canina L.), która jest najpospolitszym gatunkiem róż występujących w naszym kraju. Dzika róża zawiera znacznie więcej witaminy C od czarnej porzeczki, która jest uznawana za jedno z najlepszych źródeł tej witaminy. Oprócz witaminy C dzika róża zawiera również szereg innych substancji wykazujących właściwości prozdrowotne, między innymi flawonoidy i karotenoidy. Te związki też należą do antyoksydantów pokarmowych i mogą chronić witaminę C przed rozkładem.
Stopień zaopatrzenia koni w witaminę C w dużym stopniu zależy od pory roku. Suplementacja jest wskazana zwłaszcza w sezonie zimowym, gdy konie przebywają w stajni i nie mogą pobierać świeżej zielonki pastwiskowej zawierającej kwas askorbinowy. Suplementacja witaminy C budzi duże zainteresowanie w żywieniu koni sportowych. Podawanie koniom witaminy C powoduje wzrost jej stężenia we krwi. Świadczy to o tym, że witamina C jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego tych zwierząt (Snow i wsp., 1987). Konie pokonujące długie dystanse mogą mieć obniżone stężenie kwasu askorbinowego we krwi (Marlin i wsp., 2002). Dowiedziono, że witamina C zwiększa korzystne działanie metylosulfonylometanu (MSM), przejawiające się złagodzeniem stresu oksydacyjnego wywołanego wysiłkiem fizycznym (Marañón i wsp., 2008). Suplementacja witaminy C jest wskazana w przypadkach niedoborowego żywienia, gdy dawka pokarmowa zawiera zbyt mało antyoksydantów. Wskazaniem do suplementacji jest również intensywny lub długotrwały wysiłek fizyczny, choroba lub inne czynniki stresowe (Deaton i wsp., 2002).
Podsumowanie
Można stwierdzić, że w sytuacjach stresowych, zwłaszcza w przypadku długotrwałego stresu, ilość kwasu askorbinowego powstającego w organizmie może być niewystarczająca. Dodatkowo wzrasta zużycie tej substancji przez tkanki, co prowadzi do obniżenia się jej stężenia we krwi. Uzasadnia to zwiększenie podaży witaminy C w diecie.
Piśmiennictwo
- Christie L.A., Opii W.O., Head E.: Strategies for improving cognition with aging: insights from a longitudinal study of antioxidant and behavioral enrichment in canines. Age (Dordr). 31, 211-220, 2009.
- Deaton C.M., Marlin D.J., Roberts C.A., Smith N., Harris P.A., Kelly F.J., Schroter R.C.: Antioxidant supplementation and pulmonary function at rest and exercise. Equine Vet. J. 34 (Suplement), 58-65, 2002.
- Donoghue S., Kronfeld D.S., Dunlap H.L., Schryver H.F.: Interet de la supplementation vitaminique C chez le chien de traineau en situation de course ou de stress. Rec. Med. Vet. 169, 773-777, 1993.
- Hall J.A., Chinn R.M., Vorachek W.R., Gorman M.E., Greitl J.L., Joshi D.K., Jewell D.E.: Influence of dietary antioxidants and fatty acids on neutrophil mediated bacterial killing and gene expression in healthy Beagles. Vet. Immunol. Immunopathol. 139, 217-228, 2011.
- Harper J.: Feline immunocompetence, ageing and the role of antioxidants. 26th WSAVA World Congress, Vancouver, Canada, 2001.
- Head E.: Oxidative damage and cognitive dysfunction: antioxidant treatments to promote healthy brain aging. Neurochem. Res. 34, 670-678, 2009.
- Heaton P.R., Reed C.F., Mann S.J., Ransley R., Stevenson J., Charlton C.J., Smith B.H., Harper E.J., Rawlings J.M.: Role of dietary antioxidants to protect against DNA damage in adult dogs. J. Nutr. 132 (Suplement), 1720-1724, 2002.
- Marañón G., Muñoz-Escassi B., Manley W., García C., Cayado P., de la Muela M.S., Olábarri B., León R., Vara E.: The effect of methyl sulphonyl methane supplementation on biomarkers of oxidative stress in sport horses following jumping exercise. Acta Vet. Scand. 50, 45, 2008.
- Marlin D.J., Fenn K., Smith N., Deaton C.D., Roberts C.A., Harris P.A., Dunster C., Kelly F.J.: Changes in circulatory antioxidant status in horses during prolonged exercise. J. Nutr. 132 (Suplement), 1622-7, 2002.
- Milgram N.W., Head E., Zicker S.C., Ikeda-Douglas C.J., Murphey H., Muggenburg B., Siwak C., Tapp D., Cotman C.W.: Learning ability in aged beagle dogs is preserved by behavioral enrichment and dietary fortification: a two-year longitudinal study. Neurobiol. Aging 26, 77-90, 2005.
- Snow D.H., Gash S.P., Cornelius J.: Oral administration of ascorbic acid to horses. Equine Vet. J. 19, 520-3, 1987.
- Wedekind K.J., Zicker S., Lowry S., Paetau-Robinson I.: Antioxidant status of adult beagles is affected by dietary antioxidant intake. J. Nutr. 132 (Suplement), 1658-1660, 2002.
Następny artykuł:
