Stare powiedzenie „bez kopyt nie ma konia” nigdy nie straci na ważności. Kopyto to zarówno mocna jak i elastyczna struktura, która przejmuje ciężar ciała całego konia wraz z wszystkimi przeciążeniami wynikającymi z ruchu i pracy. Aby lepiej poznać wpływ składników odżywczych na kondycję kopyt musimy bliżej przyjrzeć się ich budowie oraz poznać czynniki, które je degradują. Wyróżniamy trzy główne części kopyta widoczne z zewnątrz:
Ściana kopyta. Narażona na pęknięcia, kruszenie się, strzępienie i ścieranie. Zbudowana z licznych kanalików, które sprawiają, że jej struktura jest wytrzymała oraz plastyczna.
Linia biała, która łączy ścianę z podeszwą kopyta. Częstym problemem są infekcje grzybicze i bakteryjne
Listewki kopytowe, warstwa tworząca mocną strukturę dzięki zazębianiu się listewek. (Al-Agele i in., 2019)[L5]
Podeszwa kopyta wraz ze strzałką. Spadek jakości w tym obszarze najczęściej objawia się poprzez infekcje, gnicie strzałki oraz częste podbicia (ropa w kopycie).
Na jakość kopyta ma wpływ wiele czynników. Zewnętrzne, takie jak podłoże na jakim koń pracuje, jakość ściółki w boksie, sposób pielęgnacji. Dodatkowo duże znaczenie mają również uwarunkowania genetyczne (rasa, rodzice), dieta oraz jej jakość.
Nie wszystkie aspekty jesteśmy w stanie w pełni kontrolować. I tak na przykład kamienie na padoku, zbyt rzadko wyrzucany obornik z boksu czy częste moczenie wodą kopyt to jedne z czynników, które mają negatywny wpływ na jakość rogu kopytowego.
Często obserwuje się sytuacje, gdzie wśród koni stojących w tej samej stajni, pracujących na tym samym podłożu, wychodzących na te same padoki jedne z nich mają różne problemy z kopytami zaś inne w ogóle problemów nie mają. Jednemu gnije strzałka pomimo stosowania różnych zabiegów pielęgnacyjny i problem wciąż powraca. Drugi boryka się z infekcją białej linii, a jeszcze inny z częstymi podbiciami. Prawidłowo odżywione kopyto jest odporniejsze na negatywne oddziaływanie czynników zewnętrznych.
Odpowiednio zbilansowana dieta i właściwy dobór składników odżywczych pomoże osiągnąć najlepsze rezultaty w poprawie kondycji kopyt naszych koni. Czym powinniśmy się kierować w doborze suplementu na kopyta?
Hoof's Help - zastosowanie w żywieniu
Preparaty stworzone z myślą o koniach ze słabym lub wolno przyrastającym rogiem kopytowym powinny zawierać przynajmniej 5 substancji działających ze sobą synergicznie w stężeniu i proporcjach gwarantujących widoczne efekty. Podawanie suplementów z jednym lub dwoma składnikami czynnymi w składzie często nie daje zamierzonych efektów, gdyż większość pierwiastków działa synergicznie – są od siebie zależne i wzajemnie wpływają na swoją przyswajalność, dlatego stosowanie ich w odpowiednim połączeniu pozwala uzyskać efekt mocnego kopyta. Substancje istotne podczas kompleksowego odżywiania rogu kopytowego opisane zostały poniżej.
BIOTYNA I WITAMINY Z GRUPY B
Biotyna, czyli inaczej witamina H jest substancją, po którą właściciele koni sięgają w pierwszej kolejności zapominając, że stosowanie jej bez substancji synergicznych często nie daje oczekiwanego efektu w poprawie stanu kopyt. Niedobór tej witaminy prowadzi między innymi do patologicznych zmian występujących na skórze oraz do pogorszenia stanu okrywy włosowej. Biotyna jest niezbędna do wytwarzania keratyny, która jest jednym z głównych składników budujących kopyto. Dzięki niej kopyta mają odpowiednią twardość i pewną elastyczność (Tomlinson i in., 2004). W celu uzyskania najwyższej skuteczności stosowania biotyny, należy stosować ją w połączeniu z witaminami grupy B. Bardzo dobrze przyswajalnym oraz naturalnym źródłem tych witamin są drożdże browarnicze (Saccharomyces cerevisiae).
CYNK I MIEDŹ
Spośród wszystkich pierwiastków największy wpływ na stan kopyt ma cynk. Wiąże się to z jego uczestnictwem w dojrzewaniu keratynocytów, a więc pełni ważną rolę w produkcji keratyny (Nelson i in., 1984). Kolejnym ważnym pierwiastkiem dla kopyt jest miedź, będąca składnikiem enzymu niezbędnego w procesie tworzenia mostków siarczkowych keratyny (S. Appelt, 2006). Zjawisko „strzępienia się kopyta”, choroby białej linii czy infekcji to najczęściej oznaka niedoboru tych dwóch pierwiastków lub zaburzonej proporcji między nimi. W skrajnych przypadkach, gdy ich deficyt jest wysoki, może doprowadzić to do problemów takich jak ropnie lub pęknięcia ściany kopytowej (M. Kellon, 2008). Duże znaczenie ma jednak forma chemiczna tego pierwiastka. Organiczne formy mikroelementów, między innymi cynku, mogą być lepiej przyswajane przez organizm, w porównaniu z mikroelementami w postaci związków nieorganicznych. (Ott i Johnson, 2001). Najbezpieczniejsza forma tych pierwiastków to chelaty, ponieważ w tej postaci zwiększa się trwałość minerałów zaś ich nadmiar nie jest szkodliwy ze względu na to, że chelatowane pierwiastki są łatwo usuwane z organizmu (Vieira S. L., 2008).
Właściwy stosunek cynku i miedzi mieści się w przedziale od 3:1 do 5:1.
DL – metionina
Jest to aminokwas egzogenny co oznacza, że nie jest on syntetyzowany w organizmie i należy go dostarczyć z pokarmem. Związek ten jest bardzo istotnym źródłem siarki organicznej niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz przetwarzania miedzi i cynku, a tym samym tworzenia zwartej struktury kopyta. Metionina bierze udział podczas wytwarzania keratyny odpowiedzialnej za zdrowy i mocny róg kopytowy (Livesey i Laven, 2007).
Metylosulfonylometan
Nazywany potocznie MSM jest organicznym związkiem siarki biogennej co oznacza, że występuje ona w formie bardzo dobrze przyswajalnej dla organizmu. Związek ten aktywnie bierze udział w tworzeniu mostków siarczkowych, które mają istotny wpływ na utrzymanie spójności listewek kopytowych. Przeprowadzono badania kliniczne, które dowodzą o pozytywnym wpływie tej substancji podczas leczenia ochwatu.(Roggenthen, D. L., 2013)
Witamina C
Witamina C jest świetnym antyoksydantem co powoduje, że jest niezbędnym elementem prawidłowo zbilansowanej diety. Korzystnie wpływa na cały organizm, między innymi chroni go przed działaniem wolnych rodników, bierze udział w syntezie kolagenu, elastyny, kwasu hialuronowego oraz ma wpływ na przyswajanie MSM. W preparacie odżywiającym kopyta polepsza skuteczność działania składników.
Mocne, zdrowe, prawidłowo zbudowane kopyta bez symptomów bólowych pozwalają końskiemu aparatowi ruchu optymalnie funkcjonować, a to stanowi jeden z czynników ograniczających ryzyko wystąpienia kontuzji. Twory rogowe skóry, w tym kopyta obrazują stopień odżywienia organizmu. Wszelkie braki i niedobory przejawiają się w pogorszeniu ich jakości. Długo lekceważone mogą prowadzić do poważnych problemów. W przypadku kopyt do osłabienia ich struktury i postępującej degradacji przejawiającej się np. poprzez pęknięcia ściany wykluczające konia z pracy czy gnicie strzałki dające dyskomfort w trakcie ruchu. Każde kopyto pracuje, podczas zetknięcia z ziemią odkształca się po czym szybko wraca do swojej formy, dzięki czemu krew jest pompowana do jego wnętrza – stąd wzięło się określenie, że kopyto jest “sercem” końskiej nogi. Krew pompowana do kopyta zaopatruje je we wszystkie niezbędne substancje odżywcze. W przypadku, kiedy w organizmie występują pewne niedobory kopyto również będzie pozbawione tych składników. W przypadku gdy kopyta wymagają ekstremalnie szybkiej regeneracji, należy zwrócić szczególną uwagę na skład suplementu, który zamierzamy wprowadzić do diety konia. Ważne jest, aby formuła preparatu zawierała co najmniej 5 substancji czynnych w odpowiednich stężeniach oraz proporcjach (które zostały omówiony powyżej), tak aby mogły ze sobą synergicznie działać i zagwarantować oczekiwany efekt.
Końskie kopyta, aby mogły właściwie pełnić swoją funkcję, potrzebują właściwego żywienia i odpowiednio dopasowanej suplementacji opartej na surowcach najwyższej jakości, możliwości swobodnego poruszania się oraz profesjonalnej i regularnej korekty kopyt. Utrzymanie ich w jak najlepszej kondycji pomoże koniowi sprostać wymaganiom treningowym a dla jeźdźca sama jazda stanie się bardziej komfortowa.
Piśmiennictwo:
- Al-Agele R., Paul E., Kubale Dvojmoc V., Sturrock C.J., Rauch R., Rutland C.S., The Anatomy, Histology and Physiology of the Healthy and Lame Equine Hoof, Veterinary Anatomy and Physiology [Working Title], 10.5772/intechopen.84514, 2019.
- Livesey, C. T. i Laven R. A., Effects of housing and intake of methionine on the growth and wear of hoof horn and the conformation of the hooves of first-lactation Holstein heifers. Veterinary record, 160(14), 470-476, 2007
- Nelson D.R., Wolff W.A., Blodgett D.J., Luecke B., Ely R.W., Zachary J.F., Zinc deficiency in sheep and goats: three field cases., J. Am. Vet. Med. Assoc., 184, 1480-5, 1984.
- Ott E.A., Johnson E.L.: Effect of trace mineral proteinates on growth and skeletal and hoof development in yearling horses. J. Equine Vet. Sci. 21, 287-291, 2001.
- Tomlinson D.J., Mülling C.H., Fakler T.M., Invited review: formation of keratins in the bovine claw: roles of hormones, minerals, and vitamins in functional claw integrity, J. Dairy Sci., 87, 797-809, 2004.
- Vieira S. L., Chelated minerals for poultry. Brazilian Journal of Poultry Science, 10(2), 73-79, 2008
Kolejny artykuł:
