Boswellia serrata to roślina należąca do kadzidłowców. Z tych drzew pozyskuje się żywicę, która od dawna jest używana w tradycyjnej medycynie w Indiach i krajach arabskich. Głównymi składnikami, którym ta żywica zawdzięcza swoje właściwości lecznicze, są kwasy bosweliowe. Z wyciągu Boswellia serrata wyizolowano sześć kwasów bosweliowych, które z chemicznego punktu widzenia należą do terpenów.
Boswellia - zastosowanie w żywieniu
W ostatnich latach świat nauki wykazuje coraz większe zainteresowanie kadzidłowcem Boswellia serrata. Wynika to z jego szerokiego spektrum działania. Substancje czynne zawarte w tej roślinie działają przede wszystkim antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie i antymikrobiologicznie. Kluczowe znaczenie ma jednak jakość preparatu, a zwłaszcza zawartość kwasów bosweliowych. Niedawno zagraniczni naukowcy przeprowadzili badania nad jakością komercyjnych ekstraktów z Boswellia serrata. Najlepszymi właściwościami antyoksydacyjnymi charakteryzował się preparat zawierający najwięcej kwasu acetylo-11-keto-β-bosweliowego (AKBA) i związków fenolowych. Na podstawie badań laboratoryjnych stwierdzono, że wyciągi z Boswellia serrata wykazują nie tylko działanie antyoksydacyjne, ale też mogą modulować funkcjonowanie układu immunologicznego (Beghelli i wsp., 2017).
Nasilony stres oksydacyjny towarzyszy między innymi wysiłkowi fizycznemu. Z tego względu wykonano badania, w których wyczynowi sportowcy przyjmowali preparat wytworzony z kadzidłowca Boswellia serrata. Na skutek suplementacji doszło do ograniczenia stresu oksydacyjnego, co przejawiało się mniejszym nasileniem peroksydacji lipidów (Chilelli i wsp., 2016). W innych badaniach preparat wytworzony z wyciągu Boswellia serrata podawano sportowcom, którzy mieli bóle mięśniowo-stawowe. Dowiedziono, że ten preparat stwarza możliwość zmniejszenia stanu zapalnego i złagodzenia objawów bólowych (Franceschi i wsp., 2016). Najsilniejszymi właściwościami przeciwzapalnymi spośród wszystkich kwasów bosweliowych występujących w wyciągu z Boswellia serrata charakteryzuje się kwas acetylo-11-keto-β-bosweliowy (AKBA), który hamuje aktywność enzymu 5-lipooksygenazy (5-LOX) (Orłowska-Majdak, 2014).
Niektóre badania wskazują, że wyciągi z Boswellia serrata dają możliwość złagodzenia objawów chorobowych u osób z chorobą zwyrodnieniową stawów. Może dojść do zmniejszenia bólu i poprawy stanu fizycznego (Cameron i Chrubasik, 2014). W literaturze weterynaryjnej została opublikowana praca dotycząca użyteczności Boswellia serrata w żywieniu psów z osteoarthritis. W większości przypadków już po dwóch tygodniach stosowania wyciągu z tej rośliny (dodawano go codziennie do pokarmu) doszło do pewnej poprawy. W wyniku sześciotygodniowej suplementacji uzyskano znaczne złagodzenie objawów klinicznych (Reichling i wsp., 2004). Niedawno przeprowadzono badania, w których zastosowano karmę zawierającą Boswellia serrata, czarci pazur, małże nowozelandzkie, glukozaminę i siarczan chondroityny. Wykazano, że taka karma może ograniczyć rozwój osteoarthritis u psów (Manfredi i wsp., 2018). W badaniach wykonanych na koniach 4-tygodniowa suplementacja wieloskładnikowego preparatu zawierającego między innymi kwasy bosweliowe ograniczyła rozwój stanu zapalnego błony maziowej stawów, który wywołano w sposób eksperymentalny. Przejawiało się to między innymi mniejszym wzrostem stężenia prozapalnej prostaglandyny E2 w płynie stawowym. Suplementacja tego preparatu nie spowodowała efektów ubocznych (Van de Water i wsp., 2017).
W literaturze naukowej opublikowano prace dotyczące wpływu substancji biologicznie czynnych zawartych w Boswellia serrata na układ oddechowy. W jednych badaniach kwasy bosweliowe ograniczyły włóknienie płuc, które wywołano w sposób eksperymentalny u zwierząt laboratoryjnych. Miało to związek z mniejszą aktywnością 5-lipooksygenazy (Ali i Mansour, 2011). W badaniach klinicznych preparat wytworzony z Boswellia serrata złagodził objawy chorobowe u pacjentów z astmą oskrzelową. Poprawę stanu zdrowia zaobserwowano u 70% pacjentów po sześciu tygodniach suplementacji (Gupta i wsp.,1998).
W ostatnich latach zainteresowano się wpływem Boswellia serrata na rozwój stanu zapalnego w chorobach jelit. Na podstawie badań in vitro można podejrzewać, że substancje zawarte w Boswellia serrata chronią komórki tworzące barierę jelitową przed uszkodzeniami przez stan zapalny. W tych badaniach stwierdzono, że substancje te hamują powstawanie reaktywnych form tlenu. Działanie antyoksydacyjne może leżeć u podstaw utrzymania integralności i funkcji nabłonka jelitowego (Catanzaro i wsp.. 2015).
Naukowcy zainteresowali się też wpływem kadzidłowca Boswellia serrata na gospodarkę węglowodanową i lipidową w przebiegu cukrzycy. Badania dotyczące tego zagadnienia wykonuje się na zwierzętach laboratoryjnych, lecz niedawno włoscy naukowcy opisali przypadek psa z cukrzycą, któremu podawali wyciąg z Boswellia serrata. Początkowo podawano insulinę, a po pewnym czasie leczenie uzupełniono preparatem roślinnym. Stwierdzono, że ten preparat miał korzystny wpływ na stężenie glukozy we krwi (Andreani i wsp., 2017).
Zwraca się uwagę, że Boswellia serrata może poprawić pamięć, lecz mechanizm działania jeszcze nie został poznany. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach laboratoryjnych wykazano, że wyciąg z Boswellia serrata zwiększa ekspresję genu neurotropowego czynnika pochodzenia mózgowego (ang. brain-derived neurotrophic factor, BDNF), który odgrywa istotną rolę w procesach uczenia się i zapamiętywania (Khalaj-Kondori i wsp., 2016).
W ostanich latach wzrasta zapotrzebowanie na naturalne substancje antymikrobiologiczne. Wynika to z konieczności ograniczenia problemów związanych ze stosowaniem antybiotyków, zwłaszcza rozwoju oporności bakterii na antybiotyki. Spośród roślin bogatych w naturalne substancje antymikrobiologiczne wymienia się kadzidłowca Boswellia serrata.
Podsumowując można stwierdzić, że roślina Boswellia serrata od dawna jest używana w tradycyjnej medycynie wschodniej, jako środek przeciwbakteryjny, przeciwzapalny i przeciwbólowy. Szerokie spektrum działania tej rośliny skłoniło naukowców do przeprowadzania badań, które mają na celu ocenę jej przydatności w profilaktyce i leczeniu różnych chorób. Największe nadzieje można wiązać w odniesieniu do chorób układu ruchu.
Piśmiennictwo:
- Ali E.N., Mansour S.Z.: Boswellic acids extract attenuates pulmonary fibrosis induced by bleomycin and oxidative stress from gamma irradiation in rats. Chin. Med. 6, 36, 2011.
- Andreani G., Ferlizza E., Macrì E., Beghelli D., Isani G.: Effect of Boswellia serrata supplementation in addition to insulin on glycemic control in a diabetic dog. Slov. Vet. Res. 54, 173-9, 2017.
- Beghelli D., Isani G., Roncada P., Andreani G., Bistoni O., Bertocchi M., Lupidi G., Alunno A.: Antioxidant and Ex Vivo Immune System Regulatory Properties of Boswellia serrata Extracts. Oxid. Med. Cell Longev. 2017, 7468064, 2017.
- Cameron M., Chrubasik S.: Oral herbal therapies for treating osteoarthritis. Cochrane Database Syst. Rev. 5, CD002947, 2014.
- Catanzaro D., Rancan S., Orso G., Dall’Acqua S., Brun P., Giron M.C., Carrara M., Castagliuolo I., Ragazzi E., Caparrotta L., Montopoli M.: Boswellia serrata Preserves Intestinal Epithelial Barrier from Oxidative and Inflammatory Damage. PLoS One 10, e0125375, 2015.
- Chilelli N.C., Ragazzi E., Valentini R., Cosma C., Ferraresso S., Lapolla A., Sartore G.: Curcumin and Boswellia serrata Modulate the Glyco-Oxidative Status and Lipo-Oxidation in Master Athletes. Nutrients 8, pii: E745, 2016.
- Franceschi F., Togni S., Belcaro G., Dugall M., Luzzi R., Ledda A., Pellegrini L., Eggenhoffner R., Giacomelli L.: A novel lecithin based delivery form of Boswellic acids (Casperome®) for the management of osteo-muscular pain: a registry study in young rugby players. Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci. 20, 4156-4161, 2016.
- Gupta I., Gupta V., Parihar A., Gupta S., Lüdtke R., Safayhi H., Ammon H.P.: Effects of Boswellia serrata gum resin in patients with bronchial asthma: results of a double-blind, placebo-controlled, 6-week clinical study. Eur. J. Med. Res. 3, 511-4, 1998.
- Khalaj-Kondori M., Sadeghi F., Hosseinpourfeizi M.A., Shaikhzadeh-Hesari F., Nakhlband A., Rahmati-Yamchi M.: Boswellia serrata gum resin aqueous extract upregulatesBDNF but not CREB expression in adult male rat hippocampus. Turk. J. Med. Sci. 46, 1573-1578, 2016.
- Manfredi S., Di Ianni F., Di Girolamo N., Canello S., Gnudi G., Guidetti G., Miduri F., Fabbi M., Daga E., Parmigiani E., Centenaro S., Volta A.: Effect of a commercially available fish-based dog food enriched with nutraceuticals on hip and elbow dysplasia in growing Labrador retrievers. The Canadian Journal of Veterinary Research 82, 154-158, 2018.
- Orłowska-Majdak M.: Neuroprotekcyjne właściwości związków pochodzenia roślinnego: triterpeny pentacykliczne. Psychiatr. Psychol. Klin. 14, 284-289, 2014.
- Reichling J., Schmökel H., Fitzi J., Bucher S., Saller R.: Dietary support with Boswellia resin in canine inflammatory joint and spinal disease. Schweiz. Arch. Tierheilkd. 146, 71-9, 2004.
- Van de Water E., Oosterlinck M., Dumoulin M., Korthagen N.M., van Weeren P.R., van den Broek J., Everts H., Pille F., van Doorn D.A.: The preventive effects of two nutraceuticals on experimentally induced acute synovitis. Equine Veterinary Journal 49, 532-538, 2017.
